OBJETIVOS E METODOLOGIAS DE ENSINO PARA A EDUCAÇÃO CIDADÃ NO CHILE

Autores

DOI:

https://doi.org/10.22478/ufpb.1983-1579.2020v13n2.51539

Palavras-chave:

Ensino de Ciências Sociais, Formação cidadã, Professores, Cidadania Crítica, Cidadania de portas fechadas

Resumo

Este artigo mostra os resultados de um estudo destinado a analisar os propósitos e metodologias de ensino propostas para a Formação de Cidadãos no sistema educativo chileno, com base na revisão documental das propostas oficiais do Ministério da Educação Educação (MINEDUC). Os principais resultados dão conta de propósitos que ligam a Formação cidadã à democracia e à participação, embora sem se referir a propósitos políticos. Em relação às estratégias de ensino, há um foco no estudo de questões de interesse público. A análise possibilitou a promoção do conceito de "cidadania de porta no interior", ", que está ligada à ideia de uma educação cidadã destinada, em maior medida, à promoção do discussão e debate, no interesse da formação destinada a promover a participação e intervenção social, elementos considerados essenciais numa educação para a cidadania crítica e democrática

Downloads

Não há dados estatísticos.

Métricas

Carregando Métricas ...

Biografia do Autor

Sebastián Quintana-Susarte , Universidade Autônoma de Barcelona, Espanha.

Professor de História, Universidade Católica do Chile. Mestre em Ensino de Ciências Sociais e Doutoranda em Educação, Universidade Autônoma de Barcelona. Membro da Rede Chilena de Pesquisa e Ensino de Ciências Sociais (REDIECS).

Alejandro Rabuco Hidalgo, Universidade Autônoma de Barcelona, Espanha.

Professor de História e Ciências Sociais. Mestre em Educação, Pontifícia Universidade Católica de Valparaíso. Doutorado em Educação Universidade Autônoma de Barcelona. Membro da Rede Chilena de Pesquisa e Ensino de Ciências Sociais (REDIECS).

Referências

AGENCIA DE CALIDAD DE LA EDUCACIÓN. Estudio Internacional de Educación Cívica y Formación Ciudadana. Presentación nacional de resultados. Santiago: Agencia de Calidad de la Educación, 2017.

BASCOPÉ, Martín; COX, Cristian; LIRA, Robinson. Tipos de ciudadanos en los currículos del autoritarismo y la democracia. En COX, Cristian y CASTILLO, Juan Carlos (Edit). Aprendizaje de la ciudadanía: contextos, experiencias y resultados. Santiago de Chile: Ediciones UC, 2015. p. 245-281.

BENEJAM, Pilar. Las finalidades de la educación social. En BENEJAM, Pilar; PAGÉS. Joan (Edits). Enseñar y aprender Ciencias Sociales, Geografía e Historia en la educación secundaria. Barcelona: ICE/ Horsori, 1997. p. 33-52.

BICKMORE, Kathy. Social justice and the social studies. En LEVISTIK, Linda; TYSON, Cynthia. Handbook of research in social studies education. New York; London: Routledge, 2008. p. 155-171.

BOLÍVAR, Antonio. Educación para la ciudadanía: algo más que una asignatura. Barcelona: Ediciones Graó, 2007.

CANALS, Roser. L'ensenyament i l'aprenentatge de les ciències socials avui: un enfocament disciplinari o a partir de problemes? Revista Catalana de Pedagogia, 2018. p. 63-87.

CASTILLO, Juan Carlos. La formación de ciudadanos en la escuela: un escenario posible. Revista Latinoamericana de Ciencias Sociales, niñez y juventud, v.1, n 2, 2003, p. 1-19.

CERDA, Ana María; EGAÑA, Loreto; MAGENDZO, Abraham, SANTACRUZ, Eduardo; VARAS, Rene. El complejo camino de la formación ciudadana: una mirada a las prácticas docentes. Santiago de Chile: LOM ediciones, 2004.

COX, Cristián; CASTILLO, Juan Carlos. Aprendizaje de la ciudadanía: contextos, experiencias y resultados. Santiago de Chile; Ediciones UC, 2015.

EAST, Viv; EVANS, Linda. Guía práctica de necesidades educativas especiales. Madrid: Ediciones Morata, 2010.

EIROA, Matilde. Los métodos de las ciencias sociales y la investigación histórica Hispania Nova. Revista de Historia Contemporánea, nº 9, 2009, p. 77-91.

EVANS, Ronald. Teaching social Issues; Implementing an Issues- Centered Curriculum. En ROSS, Wayne (Ed), The social Studies curriculum : purposes, problems and posibilities. New York: State University of New York, 2001. p. 291-309.

FREIRE, Paulo. Pedagogía de la autonomía. México: Siglo XXI. 2006.

______. Pedagogía del oprimido. Madrid: Siglo XXI. 2012.

GAINOUS, Jason; MARTENS, Allison. The effectiveness of civic education: Are “good” teachers actually good for “all” students? American Politics Research, v. 40, n. 2, 2012 232-266.

GIROUX, Henry. Pedagogía y política de la esperanza. Teoría, cultura y esperanza. Buenos Aires: Amorrortu editores. 2003.

______. Pedagogías Disruptivas y el Desafío de la Justicia Social bajo Regímenes Neoliberales. Revista Internacional de Educación para la Justicia Social (RIEJS), v. 4, n. 2, 2015. p. 13-27.

______. Hacia una pedagogía de la esperanza educada bajo el capitalismo de casino. Pedagogía y Saberes, s/v, n. 50, 2019. p. 153-158.

GONZÁLEZ-MONFORT, Neus. Reflexions al voltant de les qüestions socialment vives i l'ensenyament de les ciències socials. Conclusions de les VII Jornades Interinacionals de Recerca en Didàctica de les Ciències Socials. En PAGÉS, joan; SANTISTEBAN, Antoni (Edits), Les qüestions socialment vives i l'ensenyament de les ciències socials. Bellaterra: Universitat Autònoma de Barcelona, 2011. p. 153-161.

GONZÁLEZ-VALENCIA, Gustavo; SANTISTEBAN-FERNÁNDEZ, Antoni. La formación ciudadana en la educación obligatoria en Colombia: entre la tradición y la transformación. Educ.Educ. v.19, n. 1. 2016, p. 89-102

HERNANDO, Jairo Gómez. Aprendizaje ciudadano y formación ético-política. Editado por Universidad distrital Francisco José Caldas, 2005.

LEVSTIK, Linda; TYSON, Cynthia (Edits). Handbook of Research in Social Studies Education. New York; London: Routledge. 2008.

LÓPEZ, Ramón. Conflictos sociales candentes en el aula. En PAGÉS, Joan, SANTISTEBAN, Antoni (Edits) Les qüestions socialment vives i l'ensenyament de les ciències socials Bellaterra: Universitat Autònoma de Barcelona, p. 65-76. 2011.

MINEDUC,. Orientaciones para la elaboración del Plan de Formación Ciudadana. Santiago: Ministerio de Educación, 2016a.

______. Orientaciones curriculares para el desarollo de Plan de Formación Ciudadana. Santiago, Chile: Ministerio de Educación. Unidad de Currículum y Evaluación, 2016b

______. Orientaciones para la participación de las comunidades educativas en el marco del Plan de Formación Ciudadana. Santiago: Ministerio de Educación de Chile, 2017.

MUÑOZ, Pablo, GAMBOA, Aloiso y URBINA, Ernesto. Formación ciudadana: discursos de educadores y estudiantes sobre las actitudes y el pensamiento crítico orientados al ejercicio de la ciudadanía. Revista interamericana de Investigación, Educación y Pedagogía, v. 7, n. 1, 2014.p. 125-147,

PAGÉS, Joan. La enseñanza de las Ciencias Sociales y la educación para la ciudadanía en España. Revista Didáctica geográfica, s/v, n. 9, 2007. p. 205-214.

______. La Didáctica de las Ciencias Sociales, el currículum de historia y la formación del profesorado. Signos. Teoría y práctica de la educación, s/v, n. 131994, p. 38-51.

PAGÉS, Joan; SANTISTEBAN, Antoni. Les qüestions socialment rellevants a l'ensenyament de les ciències socials a Catalunya: passat, present i futur. En PAGÉS, Joan; SANTISTEBAN, Antoni (Edits) Les qüestions socialment vives i l'ensenyament de les ciències socials. Bellaterra: Universitat Autònoma de Barcelona, 2011, p. 77-91,

PAGÉS, Joan; SANTISTEBAN, Antoni. Una mirada desde el pasado al futuro en la Didáctica de las Ciencias Sociales. En PAGÉS, Joan; SANTISTEBAN, Antoni (Edits) Una mirada al pasado y un proyecto de futuro. 25 años de investigación e innovación en Didáctica de las Ciencias Sociales. Vol1, Barcelona, Universidad Autónoma de Barcelona. p. 17-39, 2014.

PINOCHET, Sixtina; MERCADO, Javier. Reflexiones en torno a la implementación del Plan de Formación Ciudadana en la región de Antofagasta: perspectivas de los equipos responsables. En ORELLANA, Cristian; SALAZAR, Rodrigo; HASSE, Viviane (Edits.). Formación ciudadana en el contexto escolar. Conceptualización, avances y experiencias. Santiago: RIL Editores, 2019. p. 221-240,

PNUD. Estudio sobre la puesta en marcha del Plan de Formación Ciudadana. Santiago: Programa de las Naciones Unidas para el Desarrollo, 2018.

REDÓN, Silvia. La escuela como espacio de ciudadanía. Estudios pedagógicos, v. XXXVI, n. 2, 2010. p. 233-259.

ROSS, Wayne. Social Studies Teachers and curriculum. En ROSS, Wayne (Ed) , The social Studies curriculum: purposes, problems and posibilities. New York : State University of New York, 2001. p. 3-15.

ROSS, Wayne; VINSON, Kevin. La educación para una ciudadanía peligrosa. Enseñanza de las Ciencias Sociales, s/v, n. 11, 2012. p. 73-86.

Publicado

22-04-2020

Como Citar

QUINTANA-SUSARTE , S.; RABUCO HIDALGO, A. OBJETIVOS E METODOLOGIAS DE ENSINO PARA A EDUCAÇÃO CIDADÃ NO CHILE . Revista Espaço do Currículo, [S. l.], v. 13, n. 2, p. 191–202, 2020. DOI: 10.22478/ufpb.1983-1579.2020v13n2.51539. Disponível em: https://periodicos.ufpb.br/ojs2/index.php/rec/article/view/51539. Acesso em: 28 mar. 2024.